‘Wuwei er wu bu wei’ — ofwel, ‘als je niet handelt, dan is er niets dat niet gebeurt’ — zo las ik vorige week op de achterbank van een busje op weg naar Dottenfelderhof. Het is een citaat van de Chinese wijsgeer Laozi in het zomerse themanummer van De Groene Amsterdammer over ‘Het heerlijke nietsdoen’. Daar op de achterbank ervaarde ik een laatste moment van heerlijk niets doen voor een intense week haar aanvang nam. Op Dottenfelderhof waren veel boeren en medewerkers met verlof en de Landwijzer-brigades van achtereenvolgens Leuven en Gent kwamen twee weken de wortelbedden wieden, de weides ontdoen van Jacobskruiskruid, overrijpe pruimen oogsten, orde brengen in het bloemenveld en het organigram van deze 200 hectare grote boerderij kritisch bevragen.
‘Wuwei er wu bu wei’ kan begrepen worden als een oefening om even los te laten, een stap achteruit te nemen en rust te zoeken. Een pleidooi voor een korte zomerse onderbreking, want wat moet gebeuren zal toch gebeuren — zeker wanneer Landwijzer langs Dottenfelderhof passeert. Doch, wat Laozi er eigenlijk mee bedoelde was dat je niet tegen de natuur in moet handelen, maar in harmonie met de natuur en dat die attitude rust brengt. Als je niets doet, dan is er niets dat niet gebeurt. En wanneer alles hoe dan ook gebeurt, dan is het beter je te schikken naar de loop der dingen. Dat scheelt een hoop werk en moeite. Was dat misschien ook de grote les die op Dottenfelderhof te leren viel?
Nu ik twee dagen terug ben en met enige afstand op de afgelopen week terugblik, dan kan ik nog steeds niet goed de vinger leggen op wat voor unieke gebeurtenis dit was. Veel input, veel ervaringen, veel arbeid, veel uitwisselingen van gedachten met de boeren, de trajectbegeleider en de medestudenten. In die veelheid aan ambities, beslommeringen, idealen en teeltrotaties zag je soms de kleine dingen over het hoofd die het verschil maken terwijl alles zijn gang gaat en de machine op volle toeren draait. Want wat is nog de betekenis van de boer als er niets is dat niet gebeurt wanneer hij niet handelt?
Tijdens de laatste voormiddag, een uur voor vertrek, deed ik nog een wandeling over het erf langs de kleine boomgaard, de bakkerij en de koestal. Aan de ingang van de koestal, waar ik elke dag meerdere keren gepasseerd was, viel mijn oog plots op het prikbord. Daarop waren papieren opgespeld met allerlei praktische afspraken, nota’s welke weides moesten gehooid worden, schema’s over de weersomstandigheden van de afgelopen maand, wat gedroogde planten en een oude koebel. Daaronder, half verscholen in een vergeelde en half doorgescheurde envelop, bevond zich een oude — en vaak geconsulteerde — editie van Rudolf Steiners Seelenkalender uit 1912. Voor de week van ons verblijf (15e week, 14-20 juli) stond daar het volgende rijm geschreven:
Ich fühle wie verzaubert
Im Weltenschein des Geistes Weben :
Es hat in Sinnesdumpfheit
Gehüllt mein Eigenwesen,
Zu schenken mir die Kraft,
Die, ohnmächtig sich selbst zu geben,
Mein Ich in seinen Schranken ist.
Ik voel, als ware het betoverd,
het geestesweven in de schijn der wereld :
In de verdoving van de zinnen
verhulde het de eigenheid van mijn wezen,
om mij de kracht te schenken :
die mijn ik in zijn beperktheid
zichzelf niet vermag te geven.
Het is waarschijnlijk een gelijkaardige betovering die ik ervaarde op « Dotti » en die de kern uitmaakt van mijn aspiratie om te ‘boeren’. Het is de betovering en de zachtjes zinsverdovende ervaring om deel uit te maken van een groter geheel. Een groter geheel dat je voortstuwt en waarin je tevens een verschil kan maken, maar waar alles wat moet gebeuren sowieso ook gebeurt, in harmonie. Ik wens iedereen deze zomer een gelijkaardige betovering en een rustgevende roes toe, met of zonder heerlijk nietsdoen. ‘Wuwei er wu bu wei !’
Gastbijdrage van David Peleman, cursist in de beroepsopleiding biologische en biodynamische landbouw. David is net terug van een studiereis naar het Duitse gemengde en biodynamische bedrijf Dottenfelderhof, als onderdeel van de broepsopleiding biologische en biodynamische landbouw.
De reis naar Dottenfelderhof werd mede mogelijk gemaakt door Erasmus+
