Leren leren
Hoe doen we dat? Hebben we dat geleerd als leerling en student? En wat was er al aanwezig van dag 1 in ons leven, al spontaan waarnemend, nabootsend, experimenterend en ontdekkend? De wil om te leren, die doet soms wonderen. En soms voelt het als een verplichting: tegen onze goesting, niet de juiste manier, te veel van het ene, te weinig van het andere. Niet zinvol genoeg.
Ik vind dat belangrijke vragen om als leertrajectbegeleider steeds opnieuw bij stil te staan. Maar ook als docent en als cursist in het Leertraject Bio- & BD-Landbouw zijn deze vragen aan de orde.
Mensen komen bij ons met een wens, een stap die ze werkelijk willen zetten en waar ze veel voor willen leren. En vervolgens moeten we met zijn allen ook een stukje afleren. De valkuil om passief achter de bank te gaan zitten, met de houding ‘geef mij maar wat ik nodig heb’; afwachtend, soms helemaal mee, kritisch vaak ook (nee dit werkt voor mij niet). En dan, als er een opdracht komt, vaak een onverwachte maar toch diep aanwezige schoolse weerstand. Ik hoor vaak zeggen: ‘Ik weet dat die opdrachten zinvol zijn, en toch haak ik al af op het idee van een opdracht.’
Wat wij proberen binnen het leertraject is niet enkel om kennis over te dragen, maar vooral om vanuit de mengelmoes van ervaring, uitwisseling en leerstof de wil tot leren te wekken. En daarvoor moeten ook wij als begeleiders en docenten steeds weer in de spiegel kijken. Hoe doen we dat? In welke oude gewoontes vervallen ook wij?
Er zijn geen examens in het Leertraject. We moedigen aan om wat iemand er voor zijn tocht uithaalt te verdiepen, verder uit te werken en dan terug te geven aan ons en aan medecursisten. Zodat we kunnen meedenken, meevoelen en aanmoedigen voor een volgende stap. Dat wordt zichtbaar tijdens intervisies, verdiepende werkstukken en in bedrijfsplannen. En daarin is iedereen zijn leertocht uniek. Zo zien we uiteindelijk mensen de moed vinden om te springen, vertrouwen verzamelen, met vallen en opstaan.
En soms hoor ik wel eens: ‘Ik had er meer kunnen uithalen’. En dat is zo, dat geldt voor ons allemaal. Actief in het leren gaan staan gebeurt soms volledig spontaan vanuit een puur innerlijk enthousiasme. En voor de moeilijkere stukken die we ons eigen dienen te maken vraagt het vaak een stevige portie wilskracht en doorzetting. Ook de weerstand is een belangrijke leraar op onze levenslange leerweg.
Ineke Docx