We zijn gestart dit jaar met in totaal 100 cursisten in de beroepsopleiding biologische en biodynamische landbouw. 29 daarvan gaan op verkenning naar een eerste stageplaats. Een dertigtal cursisten presenteren in februari hun zorgvuldig opgebouwde plannen.
Ik nam in augustus de fakkel terug over van Jan van Hulle en sta opnieuw als opleidingsbegeleider naast deze nieuwe boeren. In die rol doe ik wat ik kan; luisteren, mee richting geven aan ideeën, handvaten aanreiken om de stiel te leren, de weg wijzen naar stagebedrijven en mensen die reeds bouwen aan gelijkaardige projecten. Samen met een team van docenten, collega’s en stagebedrijven helpen we zo bouwen aan een netwerk en een basis van kennis en ervaring waarop een levensvatbaar plan kan gedijen.
Ooit was ik zelf deel van deze groep instromers in de landbouw en zocht ik grond om te landen. Vanuit de drempels die ik daarin zelf tegenkwam werd ik opleidingsbegeleider bij Landwijzer en kon ik reeds 7 cycli van prille droom tot een concreet bedrijfsplan begeleiden. Ook hun opstart mocht ik van dichtbij meemaken als begeleider van boeren-intervisiegroepen. Ik ken de kracht van deze boerderijen, maar ook de energielekken; tijdelijke gronden, gebrek aan gebouwen of vergunningen, lage inkomens, extreme seizoenen en daarbij zelf een sociaal stelsel moeten ontwikkelen dat zowel de boerderij als de boeren duurzaamheid biedt. Het vraagt veel moed en veerkracht om daarin te blijven staan!
Dus wil ik jullie en heel Vlaanderen vragen; erken en koester deze nieuwe boeren en zorg voor grond onder hun voeten. Doe dit niet voor hen maar voor wat ze de omgeving te bieden hebben. Erken het belang van hun rol nu en in de toekomst. Wees hen dankbaar, dat ze de moed hebben om een stuk financiële en sociale zekerheid los te laten en te kiezen voor een onzekere en vaak ondergewaardeerde sector. Zorg er mee voor dat deze mensen niet rijk hoeven te zijn om aanspraak te maken op landbouwgrond en gebouwen maar dat ze de rijkdom die ze in zich dragen kunnen delen met hun omgeving. Zorg dat het geen dromen, geen plannen op papier blijven, maar dat ze wat ze voor ogen hebben kunnen realiseren.
Durf samen met hen ruimer te dromen. Ga zelf kijken, ga met hen praten. Ga vragen wat ze nodig hebben en wat hun dromen nog zijn. Werk hen niet tegen door onwetendheid, maar informeer je en werk met ze mee; lokaal in je gemeente, als overheid, als individu, als natuurvereniging,…. Maak geen onderscheid tussen landbouw en natuur maar werk samen. Bewaar die laatste landbouwgronden die nog gemeengoed zijn, verkoop ze niet maar stel hen ter beschikking. Zorg dat er gebouwen bij zijn, of dat ze kunnen bouwen. Zorg dat ze niet moeten strijden tegen elkaar voor die paar kleine zeldzame lapjes grond waar ze toegang tot vinden. Hou ze niet aan het lijntje met korte termijn contracten. Draag alsjeblieft mee zorg voor deze boeren, koester ze; ze zijn het waard.
Zorg dat je klaarstaat om deze nieuwe boeren warm te ontvangen, en h
elp hen in hun zoektocht naar grond. En als ze landen, geniet dan samen met ons, van de schoonheid die ze creëren in het Vlaamse landschap; van de boerennatuur, de humusrijke bodem en bomen die tijd krijgen om te groeien, van het boeiende samengaan van voedselproductie, mens en natuur.
Geniet mee van het vreugdevolle feit dat ondanks alles, ondanks de ontzettend complexe en moeilijke plaats die Vlaanderen voor boeren is geworden, er toch nog mensen zijn die het lef hebben om in dat kluwen te gaan bouwen aan voedsel, vruchtbare grond, diversiteit, samenwerking, veerkracht, gemeenschap.
Ineke Docx, opleidingsbegeleider in Gent