David Peleman startte in september 2024 aan de beroepsopleiding biologische en biodynamische landbouw in Gent. In het kader van de opleiding loopt hij al enkele maanden stage op 't Reigershof, een biologische geitenboerderij en kaasmakerij in De Haan. Hij vertelt ons een prachtig verhaal van 'de architect, de bij en de geit', waarin David ons laat kennismaken met enkele bijzondere personages uit de kudde, ons laat stilstaan bij het 'leven in het moment' en zich verwondert over een emmer paardenbloemen.
De architect, de bij en de geit.
Onlangs zat ik — voorheen architect en academicus, thans stagiair-geitenboer — op mijn gat in de hoge weide naast het erf, tussen de lentefrisse klavers, de opschietende cichorei en de bloeiende fruitbomen, met de neus in de zon en de haren in de wind. Uiteraard zat ik daar niet zomaar. Meer zelfs, ik moest even wennen aan de reden waarom ik in de hoge weide belandde. Terwijl de geiten nog op stal stonden en de weide klaargestoomd werd voor hun blijde komst, had mijn stageboerin me gevraagd om die namiddag een grote emmer paardenbloemen te plukken. Het was het gepaste moment daarvoor, zo vond ze. "Huh?! Paardenbloemen?" was mijn eerste instinctieve reactie toen de vraag kwam. Er moest immers nog vanalles gebeuren die dag — kaas draaien, een lammerhok uitmesten, het nieuwe bokkenperk in elkaar knutselen, een pasgeboren lam wat biest geven, potjes yoghurt vullen, etcera — maar die weerbarstige paardenbloemen die de week voordien « de eerste snede » overleefd hadden, waren op een eigenaardige manier bovenaan het lijstje met klussen komen te staan.
Wat onwennig zoekend naar de juiste aandacht voor deze (in mijn ogen) even onwaarschijnlijke als onnodige taak, stuntelend aftastend hoe ik optimaal ‘het moment’ kon ervaren daar op mijn gat in het klamme gras van de niet eens zo hoge weide in de polders, kwam er onder mijn neus een bij voorbij gevlogen. En omdat ik nog niet helemaal in de ban was van de ‘overdadige weldaad’ die Rudolf Steiner de paardenbloem toedicht in zijn ‘Vruchtbare Landbouw’, zorgde dat voorbij vliegend insect ervoor dat mijn gedachten afdwaalden, naar ‘de architect en de bij’. ‘De architect en de bij’ is de titel van een essay* dat de Schotse antropoloog Tim Ingold lang geleden schreef, maar dat zeer doeltreffend bleek daar in de hoge weide voor het overwinnen van mijn aarzeling bij het plukken van paardenbloemen op een drukke werkdag.
In zijn essay lanceert Ingold de hypothese dat de mensen ten onrechte veel te lang gedacht hebben dat dieren in tegenstelling tot mensen niet werken en niets produceren. Terwijl de architect een huis realiseert met een duidelijk beeld voor ogen van het eindproduct, voert de bij klakkeloos haar taken uit zonder welomschreven doel en zonder werkelijk bewustzijn van wat ze doet. Ingold stelt dat de wereld een betere plaats zou zijn als mensen een beetje meer dier zouden worden door in het moment te leven. Wanneer we de hele tijd in gedachten zweven tussen de vooropgestelde taak en het resultaat/product dat daaruit moet voortvloeien, dan blijven we hangen in een vacuüm tussen verleden en toekomst zonder hier en nu. De les van die namiddag bestond er dus in om meer bij te worden en minder architect, en dan zou alles vanzelf gaan, zo wou die voorbij vliegende bij me vertellen.
En ze had gelijk, wan het is ook die houding die maakt dat een stal met 250 witte melkgeiten omgetoverd wordt in de theatrale vertoning van 250 actrices die elke stagedag zo bijzonder maakt. Als je doorheen de stal loopt van de kaasmakerij naar de hooischuur, tussen twee taken door, dan zie je het eerste: een onoverzichtelijke hoeveelheid witte geiten die eten, slapen of de hiërarchie in de groep op orde houden. Maar wanneer je voor de ‘teeltopvolging’ even in het hooi gaat zitten tussen de geiten, dan zie je plots personages die aan het werk zijn in een briljante biodynamische opvoering genaamd geitenboerderij ‘t Reigershof.
Op ‘t Reigershof bestaat 'mijn teelt' uit een ingebeelde kudde waar René, Reinette, Emma, Esmeralda, Edward, Mireille en Miranda deel van uitmaken. Een ingebeelde kudde, niet omdat deze geiten niet echt bestaan, maar wel omdat deze groep dames niet als één kudde bijeen zit. Ze zijn verspreid over diverse andere groepen en de kudde bestaat enkel in mijn verbeelding als deel van de teeltopvolging. Miranda (2412) is een bijzonder assertieve en bijtgrage geit die na een schijndracht in januari nog steeds haar rust niet teruggevonden heeft. Reinette (5049) heeft de kleur van een stoofappel en de allures van een koningin op vier poten die graag het hof gemaakt wordt. Emma (2273) is een geit van het volgzame type en behoort tot de hofhouding van Reinette, in wiens zog ze de nodige aandacht probeert mee te grissen. Mireille (5009) spendeert haar dagen graag al mijmerend terwijl ze eet, ligt of — idealiter— al liggend eet. Met René (6678) had ik een ‘coup de foudre’ aan het begin van mijn stage, maar we moeten dringend wat aan onze relatie werken. Edward is een heer van stand met lange bakkebaarden die ik graag te vriend zou hebben, maar helaas ziet hij me iets te veel als concurrent op zijn weg naar roem als heerser van de stal. Esmeralda (6078) is de jolige jaarlinge en ontsnappingskoningin die me midden het erf kwam begroeten op mijn eerste dag van de voorstage een jaar geleden. Je eerste geitenliefde vergeet je nooit : we kussen nog dagelijks, wanneer de stageboer(in) niet toekijkt.
Met een gelijkaardige ingesteldheid, kijkend naar paardenbloemen zoals ik bij de teeltopvolging naar geiten kijk, had ik ondertussen, op mijn gat in de hoge weide, een rijkelijk gevulde emmer met paardenbloemen bijeen geplukt voor het ‘preparaat 506’. Of een emmer vol personages als je wil, want geen enkele paardenbloem lijkt op haar buurvrouw. Maar de omschrijving van hun karakterprofielen houd ik voor een volgende aangelegenheid.
* Tim Ingold, ‘The architect and the bee: Reflections on the work of animals and men’, Man, 18 (1983, n°1), 1-20
Tekst & foto's: David Peleman - mei2025
David zit in het eerste jaar van de beroepsopleiding biologische en biodynamische landbouw in Gent. Voor meer info over de opleiding, neem een kijkje op https://www.landwijzer.be/beroepsopleiding