Jan van Hulle zal vanaf september 2022 de Gentse cursisten begeleiden doorheen hun Leertraject Bio- & BD-Landbouw. Hij neemt de fakkel over van Geert Iserbyt, die de voorbije 25 jaar deze taak op zich nam.
Dag Jan, welkom bij Landwijzer als begeleider voor de Gentse cursisten in het Leertraject Bio- & BD-Landbouw! We kennen jou als oud-cursist en als lid van het Landwijzer-bestuur, dus Landwijzer is jou zeker niet onbekend. Je gaat je nu nog meer verbinden met de organisatie. Van waar komt je connectie met Landwijzer?
De baseline van Landwijzer vat voor mij heel veel samen: ‘mens worden aan de landbouw, de landbouw vermenselijken’. De opleiding en mijn latere ervaringen als bd-boer, hebben de manier veranderd waarop ik in het leven sta. Het is me, uit deze ervaringen, heel duidelijk geworden op welke manier en met welke kracht verandering in jezelf en bijgevolg ook in de maatschappij groeit. Voedselproductie heeft te maken met een levensnoodzakelijke menselijke behoefte, er is geen universelere manier om iedereen aan te spreken. Buiken en harten overtuigen hoofden ;)
Ook de missie van Landwijzer kan ik volledig onderschrijven, het is een parallel van de manier waarop ikzelf in het leven sta en van hoe ik de landbouw van de toekomst zie.
Waaraan wil je aandacht geven in de verdere ontwikkeling van het leertraject en de begeleiding van de cursisten?
Ik wil dat landbouw opnieuw de verheerlijking van het leven wordt, zo hoort dat te zijn. De boeren van de toekomst moeten volgens mij aandacht hebben voor de veerkracht van hun bedrijf. Daarmee bedoel ik niet enkel een bedrijf dat economisch gezond is en dat de boer een aangenaam leven schenkt, maar ook een bedrijf dat door de manier waarop het ontworpen is, bijdraagt aan de klimaatbestendigheid van haar directe omgeving. Een goed uitgedacht ontwerp faciliteert volgens mij ook de verbinding tussen de stad en het platteland. Het is voor mij haast noodzakelijk dat klanten, handelaars en producenten nauw in contact komen met elkaar zodat de transparantie doorheen de hele keten een wederzijdse solidariteit opwekt.
Mijn grootste inspiratiebron is de natuur; daar vind ik volmaaktheid. De manier waarop samenwerking, efficientie en schoonheid er vormgegeven worden in een complexe diversiteit, toont me hoe belangrijk het is om haar als partner in te schakelen. De kracht die uitgaat van een diverse groep aan cursisten, de manier waarop ze leren aan en van elkaar en de ontwikkeling van dromen naar bedrijfsplannen, daar herken ik de natuur in.
Ik wil de cursisten in ieder geval leren om in alle drukte van hun toekomstige leven, te genieten van de mooiste job die er is, die van landbouwer.
Je was een tijd actief als boer en bent ook verbonden met de biodynamische landbouw, welke meerwaarde brengt dit jou in je rol als leertrajectbegeleider?
Een grote meerwaarde is dat ik de landbouwwereld helemaal doorleefd heb. Ik weet niet alleen hoe je vitale groenten teelt of hoe je een teeltplan opstelt, ik weet ook heel goed welke uitdagingen landbouwers allemaal tegenkomen op hun pad. Dat gaat over prijszetting en marketing, samenwerking, beslissen hoe je natuur optimaal kunt integreren op je bedrijf, toekomstplannen vormgeven, de kansen tot ontwikkeling inschatten… Het is een reflex geworden om in systemen en kringlopen (of nog liever: opwaartse spiralen) te denken en dat is de reflex die ik onze nieuwe boeren wil meegeven.
Over enkele weken start het opleidingsjaar? Hoe bereid je je daarop voor?
Ik heb de voorbije jaren heel wat landbouwgerelateerde lectuur doorgenomen en ik herlees deze zomer een paar meesterwerken. Mijn eigen leertraject is al verschillende keren door mijn hoofd gegaan en ook de verse herinneringen aan het boerenleven zijn toch wel meer aanwezig de laatste dagen. Ondertussen verdiep ik me ook in enkele thema’s die een beetje buiten mijn comfort zone liggen. Verder voel ik dat mijn focus dag na dag toeneemt om er begin september in te vliegen. En voor alle duidelijkheid: ik begin niet van nul. Ik weet dat ik waar nodig op de steun en expertise van de rest van het Landwijzerteam kan rekenen.
Je neemt de taken over van Geert Iserbyt, (mede)oprichter van Landwijzer en 25 jaar lang leertrajectbegeleider; hoe kijk je daar naar?
Geert is eigenlijk veel meer voor mij dan wat je daar opnoemt. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in mijn persoonlijke proces van de laatste 5 jaar. Zijn volharding en eigenzinnigheid zijn lovenswaardig -ik kan me maar een fractie voorstellen van de moeilijkheden die hij en het team in de beginjaren overwonnen hebben-. Ook zijn kwaliteiten als visionair denker mag je niet onderschatten, Landwijzer vormt immers niet enkel boeren maar vooral mensen... Hij is een van de zeldzame pioniers die toch wel aangename mensen blijken te zijn -lacht-
Weet je, een eigenschap van pioniers is dat het heel sterke persoonlijkheden zijn. De voetstappen waarin ik treed, roepen dan ook grote verwachtingen op. Dat geeft me een aangenaam en opwindend gevoel. Mijn persoonlijkheid is anders dan die van Geert en van de 25-jarige ontwikkeling van Landwijzer heb ik enkel de laatste 5 jaar min of meer meegemaakt. Toch ben ik ervan overtuigd dat, door de manier waarop alle facetten van mijn leven zich opnieuw geordend hebben, dit de plek en het moment is waar ik moet zijn. Het vertrouwen dat ik voel vanuit het team, het bestuur en vanuit mijn gezin, geeft me heel veel goesting om eraan te beginnen in september!
Geert, je hebt Landwijzer (mede) opgericht in 1997 en nu, na 25 jaar, geef je je rol als leertrajectbegeleider door. Hoe voelt dat? Waar komt die beslissing vandaan?
Ik heb met veel plezier en voldoening de voorbije 25 jaar onze leertrajectcursisten, zowel individueel als in groep, begeleid; achtereenvolgens in Gent, in Lokeren, in Antwerpen en dan, na de ontdubbeling, opnieuw in Gent. We hebben letterlijk en figuurlijk een hele reis gemaakt. In die tijd is het leertraject sterk geëvolueerd, niet in het minst door de constructieve feedback van onze cursisten, de inzet van onze stageboeren en de inbreng van onze docenten, die overwegend zelf in de praktijk staan. We hebben een stevige opleiding ontwikkeld met een brede horizon, die blijft evolueren. We slagen erin om goed voorbereide medewerkers en ondernemers voor de landbouw van morgen op te leiden; ook in deze tijd waarin zowel in de maatschappij als in de landbouw veel op losse schroeven staat.
Ik ben nu 57 en vind niet dat ik de rol van leertrajectbegeleider bij wijze van spreken ‘tot aan m’n pensioen’ verder moet blijven invullen. Ik heb bijgedragen aan een lange continuïteit en het voelt nu tijd om deze rol door te geven aan jongere leertrajectbegeleiders, die met volle energie de komende jaren onze groepen gaan begeleiden. Vorig jaar heeft Eva Samyn het voor de Leuvense regio overgenomen van Ineke Docx en nu is het aan Jan van Hulle om het van mij over te nemen.
Je hebt de voorbije jaren van dichtbij heel wat nieuwe boeren zien starten via het Landwijzer-leertraject. Had je dat ooit durven dromen? Hoe kijk je daarop terug?
Ik had bij de oprichting van Landwijzer in 1997 niet kunnen vermoeden dat we nu hier zouden staan. We zijn toen enkel kunnen starten dankzij samenwerking met Warmonderhof en het Vlaams Agrarisch Centrum met de ambitie om helemaal uit het niets een praktijkgerichte opleiding in de biologische en biodynamische landbouw in Vlaanderen op te zetten. Dat we dit 25 jaar later volledig in eigen beheer, met Vlaamse docenten op 2 plaatsen in Vlaanderen op eigen locaties zouden doen, kon ik toen amper dromen. Dat we nog steeds de enige noemenswaardige opleiding zijn op dit vlak is anderzijds ook wel jammer. Ook in alle bestaande landbouwopleidingen op alle niveaus verdient de biolandbouw een volwaardige plaats.
Er zijn sinds 1997 honderden cursisten doorheen ons leertraject gegaan. Velen van hen zijn effectief ingestroomd in de biolandbouw in Vlaanderen of in het buitenland en dragen heel concreet bij aan een culturele (r)evolutie in de landbouw. Ze zijn weliswaar niet allemaal blijvend boer of boerin geworden, maar ik weet wel zeker dat hun passage in het Landwijzer-leertraject hun leven heeft veranderd en dat ze nu met andere ogen kijken naar hun relatie met de natuur, landbouw en voeding en naar hun rol in een maatschappij in transitie.
Welk onderdeel van je rol ga je het meest missen?
De mooiste momenten als leertrajectbegeleider vind ik zonder twijfel de intervisies met de cursisten, de jaarlijkse buitenlandse reis met de 1e jaars, de presentaties van de verdiepende werkstukken in het 2e jaar en de presentaties van de bedrijfsplannen aan het einde van het 3e jaar. Dat zijn echt feestjes. Om nog te zwijgen van de startdagen, de bedrijfsbezoeken of een afstudeerfeest. Enige tijd geleden op een afstudeerpresentatiedag zei één van de aanwezige docenten me: ‘Het was vandaag alsof de hele ruimte met ‘licht’ gevuld was’. Die ervaring heb ik vaak gehad: dat we er in dit leertraject samen in slagen om elkaar ‘op te tillen’ naar een hoger niveau, om elkaar te stimuleren om boven onszelf uit te stijgen en het beste in onszelf tot ontwikkeling te brengen. Dat je als leertrajectbegeleider het voorrecht hebt om getuige te zijn van de ontwikkelingsweg, die vele cursisten doormaken, dat is echt het allermooiste en heeft mij gestimuleerd om zowel individueel als vanuit Landwijzer als organisatie steeds het beste van onszelf te geven.
Blijf je nog actief binnen Landwijzer?
Ik neem nog geen afscheid van Landwijzer hoor, enkel van mijn huidige rol als leertrajectbegeleider van de Gentse groepen. Ik blijf dus les geven, zal ook nog even de nieuwe leertrajectbegeleiders coachen en de kans is groot dat ik de komende tijd betrokken raak bij een nieuw project dat zich aandient. Daarnaast blijf ik ook actief als zelfstandig adviseur rond samenwerking en organisatieontwikkeling op biobedrijven.
Je hebt vorig jaar Eva Samyn als opvolgster van Ineke Docx helpen inwerken als nieuwe leertrajectbegeleidster voor Leuven en je zal nu tussen september en december Jan van Hulle inwerken als jouw opvolger in Gent. Heb je nog een tip voor je opvolgers?
Ik denk dat het als leertrajectbegeleider van wezenlijk belang is dat je zelf ook in contact blijft met de loop der seizoenen in de landbouw. Dat hoeft niet in een professionele context te zijn en al helemaal niet op een eigen bedrijf; als er maar ergens een plek is waar je die connectie hebt. In de praktijk is een professionele verantwoordelijkheid in de landbouw immers quasi onmogelijk combineerbaar met de rol van een leertrajectbegeleider, die regelmatig periodes met grote werkpieken kent, naast rustiger periodes in de schoolvakanties. Het is natuurlijk ook heel belangrijk dat je de ontwikkelingen in de bio- en bd-landbouwsector en bij uitbreiding de hele agro-ecologische beweging opvolgt en op de hoogte bent van de actualiteit en van nieuwe tendensen.
Het is verder ook mooi als je als leertrajectbegeleider zelf ook enkele lessen verzorgt in het leertraject; zo kom je tevens op die manier in contact met de cursisten.
Het is trouwens vrij bijzonder dat wij binnen Landwijzer als leertrajectbegeleiders onze cursisten werkelijk helemaal van begin tot eind doorheen het hele leertraject volgen en begeleiden; en dat jaar na jaar. In vergelijkbare buitenlandse opleidingen is er vaak per groep of per jaar een andere begeleider. Daardoor kunnen wij continu aan verdere verbeteringen werken. Dat vraagt een grote inzet in een zeer veelzijdige functie, die brede competenties vereist, maar dat brengt je ook een heel grote voldoening.
Meer info over het leertraject: https://www.landwijzer.be/leertraject
Jan of Geert contacteren? Meer info