Van nachtvorst ben je nimmer vrij,
als Bonifaas nog niet is voorbij.
Voor de nachtvorst zijt ge niet beschermd,
totdat Servatius zich over u ontfermt.
Tot Bonifaas, die strenge baas,
wees voor de vrucht, op vorst beducht.
De mei tot juichmaand uitverkoren,
heeft toch de rijp achter de oren.
Pancraas, Servaas en Bonifaas,
geven ijs en vorst helaas.
Geen rijmken na Servaas,
geen vloksken na Bonifaas.
Het kan vriezen tot in mei,
tot de ijsheiligen zijn voorbij.
Ter gelegenheid van deze Edito heb ik me verdiept in de Volksweerkunde. Dit weekend zijn het de Ijsheiligen. Het zijn de laatste dagen waarop nog nachtvorst kan optreden. In het boerenleven vormen deze heiligen nog een ankerpunt want vanaf nu kunnen veel planten ‘zorgeloos groeien’ en is de winter eindelijk voorbij.
In onze contreien zijn Pancratius, Servatius en Bonifatius gekend als ‘de ijsheiligen’. Eigenlijk hebben deze heiligen niets gemeen met tuinieren, met weersvoorspellingen of plantengroei. Hun naamdag valt toevallig samen met een klimatologisch verschijnsel. Na de warmere dagen in april volgt een polaire luchtstroom waarbij een late nachtvorst nog kan optreden. Daarna worden de nachten niet meer zo koud. Zo werden ze ijsheilig.
Of de volksweerkunde ook de toets van de klimaatverandering zal doorstaan is maar de vraag.
Ik zie voor de Ijsheiligen van 2023 geen koude luchtstromen aangekondigd. Wél een feest voor Landwijzer’s 25 jaar dat wel eens voor een warmtefront zou kunnen zorgen.
Eva Samyn